Critical Mass speelt met maatschappelijke thema’s die schuren. Zo ook diversiteit en inclusie. Wij gaan hierover in verschillende projecten in gesprek met mensen door het hele land: van scholieren tot professionals en van docenten tot buurtbewoners. Hierbij staan wij zelf ook stil bij de concepten ‘diversiteit’ en ‘inclusie’. Wat betekenen ze eigenlijk? Het streven naar inclusie impliceert dat sommige (groepen) mensen niet meedoen. Waarom kunnen of mogen zij niet meedoen? Maar ook: meedoen met wie? Met wat?
W.E.B. du Bois schreef al in 1903 over double consciousness (dubbel bewustzijn): “…this sense of always looking at one’s self through the eyes of others.” Hiermee omschreef hij de positionering van onderdrukte mensen in een onderdrukkende wereld, een bewustzijn van gemarginaliseerde groepen dat niet gedeeld kan worden gedeeld door dominante groepen. Hoewel double consciousness destijds betrekking had op ervaringen van Zwarte Amerikanen in de VS, is dit concept vandaag de dag ook in Nederland nog steeds relevant om de dynamiek tussen gender, etniciteit, klasse en xenofobie te begrijpen.
Om constructieve verandering naar een gelijkwaardige samenleving teweeg te brengen, is empathie een eerste stap in de goede richting. Empathie kan immers leiden tot begrip en acceptatie van het feit dat je de wereld nooit kunt zien en ervaren zoals mensen die systematisch onderdrukt of uitgesloten worden. Of in de woorden van James Baldwin (1962): “Whatever white people do not know about (…) reveals, precisely and inexorably, what they do not know about themselves.” Dit principe is toepasselijk binnen elke context waar sprake is van ongelijke machtsverhoudingen. Pas wanneer je jezelf, jouw positie binnen de samenleving en (wereldwijde) machtsstructuren begrijpt, kun je anderen en hun ervaringen beter begrijpen.
Juist daarom organiseert Stichting Nederland Wordt Beter elk jaar de Dag van de Empathie. Omdat we elkaar niet fysiek mogen ontmoeten, organiseren zij deze Dag dit jaar online. Te volgen via hun Facebook en via AT5.
In deze tijd zien we hoe belangrijk het is dat mensen zich in elkaar verplaatsen en voor elkaar opkomen. Het Coronavirus laat ons zien hoe empathie een drijvende kracht kan zijn voor verbinding en wederzijds begrip. Laten we dit vasthouden!